دفتر مجازي محمد حسن محقق معين
(مقالات)


Saturday, August 02, 2003

امنيت سرمايه و دو كلمه حرف حساب در باره آن

به نام آن كه جان را فكرت آموخت
فروغ دل به نور جان بر افروخت

اين روزها پس ازفروكش نمودن ظاهري آشوب هاي اجتماعي از سطح معابرعمومي در تهران و برخي ديگر از شهر هاي ايران،موضوع برقراري امنيت سرمايه ازسوي حكومت ايران تبليغ مي گردد.
سرمايه به چيز انباشت شده اطلاق مي گردد.براي مفهوم پردازي وروشن شدن ابعاد مفهومي سرمايه،مسامحتا اين چيز را مي توان به سه نوع متداخل اما در قرارداد ما مجزا،تفكيك كردكه عبارتند از:تجربه ،فكر ومال.
در اين نوشته، انباشت تجربه را سرمايه اجتماعي،انباشت فكر را سرمايه انساني وانباشت مال را سرمايه مادي مي ناميم.
اگر حكومت ايران واقعا به دنبال تامين امنيت سرمايه است! پيشنهاد مي شود به تامين امنيت براي هرسه بعد سرمايه بپردازد.
مردم ايران ازهزاره ها،صده ها ،دهه ها وسالهاي پيش،به تدريج ودر تعامل با يكديگر
ومحيط هاي نزديك ودور ،به انباشت تجربياتي پرداخته اند كه مايل نيستندآن را انكار كرده،دور ريخته ويا استفاده ننمايند.حكومت ايران اگر خود را باخواست مردم در اين زمينه ها هماهنگ كند،موفق به تامين امنيت سرمايه اجتماعي مي گردد.
بخشي از سرمايه اجتماعي در قالب فكر وانديشه در حوزه هاي مختلف است.كه آن را سرمايه انساني مي دانيم.كوس رسوائي حكومت ايران در ناموفق بودن از تامين امنيت سرمايه انساني وفكري ايرانيان را گزارشات خودش درباب فرار مغزها بر بام دنيا پراكنده است ونيازي به توضيح بيشتر ندارد.به نظر اين قلم مهمترين مزيت اقتصادي ايران درحال حاضر،در همين بعد سرمايه است.اما متاسفانه به راحتي وبه رايگان چوب حراج برآن زده است.تامين اميت سرمايه انساني وفكري در ايران،منوط به عقب نشيني يكپارچه حكومت ايران به پشت ديوار هاي قانون،و بويژه قانون اساسي هنوز معتبر جمهوري اسلامي است.

وبالاخره تامين امنيت سرمايه مادي منوط به تامين امنيت سرمايه اجتماعي وسرمايه انساني همه ايرانيان در داخل و خارج از كشور ومدارا وتعامل منطقي با جهانيان است.
حكومت فعلي ايران بدون وابستگي به بيگانه و فروش استقلال كشور،در صورتي باثبات خواهد ماندكه آشوب هاي اجتماعي را هم از سطح معابر و هم از سطوح ذهن ودل ايرانيان به صورتي عميق،باطني وپايدار رفع نمايد.فرو نشاندن عصيان مردم يا بخشي از آنها به ضرب :زور وزر وتزوير،را كه همه حاكمان ستمگر ايران وجهان تا كنون تجربه كرده اند و نتيجه اش را هم ديده اند!

جهان يادگار است وما رفتني
به گيتي نماند به جز گفتني

خدايا! تو شاهد باش كه تلاش كردم دو كلمه حرف حساب راجع به امنيت سرمايه در ايران بزنم.

خدايا !گوش هاي ما را شنوا،چشمان ما را بينا ودل هاي ما را به نور خودت منوركن.

خدايا ! سرمايه هاي اجتماعي ،انساني ومادي اين ملت را حفظ وزمينه هاي پيشرفت ايران وايرانيان را فراهم فرما.

خدايا ! ملت ايران را در جامعه جهاني سرافراز فرما.

يا مقلب القلوب واالبصار يا مدبر اليل والنهار يا محول الحول وا لاحوال حول حالنا الي احسن الحال.
آمين يا رب العالمين.

شش ونيم صبح چهارشنبه چهارم تيرماه 1382
كن،تهران ،ايران
محمد حسن محقق معين(مقني زاده سابق)


Mohamad Hasan Mohaqeq Moein   ||  1:09 AM  || 

جستا ر دوم :بررسي ميزان تحقق برنامه حكومت ايران براي ارتقاء سرمايه انساني كاركنان دولت در سال 1380در اجراي برنامه سوم توسعه


براساس ماده 150 قانون برنامه سوم توسعه دولت موظف شده است ساليانه يك درصد از اعتبارات جاري وعمراني خود رابراي طراحي واجراي دوره هاي آموزش ضمن خدمت كاركنانش هزينه نمايد.

در اين بررسي با صرف نظر كردن از كيفيت طراحي واجرا وتوزيع اين آموزشها در ميان آحاد كاركنان دولت صرفا يه بيان ميزان تحقق هدف كمي تعيين شده در ماده 150بااستفاده ازيك سند رسمي دولتي تهيه شده توسط سازمان مديريت وبرنامه ريزي كشور تحت عنوان:"گزارش اقتصادي ونظارت بر عملكرد سال دوم برنامه سوم توسعه سال 1380" مي پر دازيم. اين سند رسما توسط رئيس جمهور به مجلس شوراي اسلامي ارائه شده است.

در صفحه 32 اين سند مبلغ 104772 ميليارد ريال به عنوان اعتبارات جاري
ومبلغ 6/24087 ميليارد ريال به عنوان اعتبارات عمراني دولت درسال
1380 درج گرديده است.

درصفحه 807 اين گزارش مبلغ مصوب اعتبارات آموزش كاركنان دولت در سال 1380 از محل اعتبارات جاري وعمراني مبلغ 7/123 ميليارد ريال اعلام شده است.

اين مبلغ فقط 09/ درصد(نه صدم درصد)از سرجمع اعتبارات جاري وعمراني دولت ايران در سال 1380 است. با اين حساب حكومت ايران 91 درصد سرمايه گذاري پيش بيني شده در برنامه سوم توسعه براي ارتقاء سرمايه انساني در اختيارش را پيش بيني نكرده است. يعني در سال 1380 براي آموزش كاركنان دولت به جاي پيش بيني 1288 ميليارد ريال 123 ميليارد ريال پيش بيني شده است.

معناي ديگر اين ارقام آن است كه به فرض تخصيص صد درصد اعتبارات پيش بيني شده درسال 1380 براي آموزش كاركنان دولت 91 درصد از تعهدات برنامه اي حكومت ايران براي ارتقاء سرمايه انساني براساس برنامه سوم توسعه اساسا در برنامه سا ليانه دولت در سال 1380 پيش بيني نشده است!!

در صفحه 807 سند مورد بررسي دولت در سال 1378 مبلغ 3 ميليارد ريال بودجه صرف آموزش كاركنانش نموده است .مبلغ مصوب بودجه آموزش كاركنان دولت براي سال 1379 در همين صفحه سند 6/200 ميليارد ريال اعلام شده است.

مقايسه ارقام اعتبارات عملكرد ومصوب بودجه دولت ايران در سه سال متوالي 1378و 1379 و1380 نشان مي دهد كه اعوجاج كامل در اين زمينه وجود داشته است.


نتيجه مي گيريم كه برنامه حكومت ايران براي ارتقاء سرمايه انساني در اختيارش
شباهت وقرابتي با آنچه در ادبيات برنامه ريزي برنامه ناميده مي شود ندارد.

نگارنده تاكنون ارائه طريق ونقدي از جناح سياسي منتقد دولت وجناح طرفدار دولت و مقامات جمهوري اسلامي در خصوص اين موضوع نشنيده است ونه ديده است. شايداين موضوع از موضوعاتي است كه محل اختلاف نيست.

در صفحه 795 همين سند به ضرورت شفاف سازي بودجه هاي آموزش كاركنان در دستگاههاي اجرائي اشاره شده است.نويسندگان اين سند با وجود داشتن اطلاعات كافي در اين زمينه راسا اقدامي براي شفاف كردن ننموده اند. لذانگارنده در حد اطلاعات وفرصتي كه در اختيار داشت تلاش در عمل به ضرورت اعلام شده توسط نويسندگان اين سند رسمي دولتي نمود.

Mohamad Hasan Mohaqeq Moein   ||  1:03 AM  || 

جستار اول:گزارشي از همايش چالش ها وچشم اندلز هاي توسعه ايران




به نظر من تمام منظور ومقصود همايش كه از دوازدهم تا پانزدهم اسفند ماه سال 1381 در تهران برگزار شد ؛ در دو نماد آن آشكارا متجلي است.

نماد اول، شاه بيت گزارش آغازين همايش است كه سروده اي ازفردوسي است

جهان يادگار است وما رفتني
به گيتي نماند به جز گفتني

ديگر نماد همايش، چشمي است در ايران به وسعت همه سرزمين كه در حصار قلعه اي قرار
گرفته است. تيزي هائي از بيرون ودرون برايران زخم مي زند. نوار نازك سه رنگي كه نشاني از پزچم ايران است نيز ديده مي شود. دروسط مردمك چشم دايره سفيدي وجود دارد كه همچون مكسك تفنك ،جائي را نشانه گرفته است .همه اينها درمتني سرخ باحاشيه ناقص سياه رنگي محصور است. چشم به چه چيزي دوخته شده است؟ در پي چيست! نمي دانم.

اين چشم بعد ها در يادمان مرحوم دكتر عظيمي در دانشكده اقتصاد دانشگاه علامه ودر رساي او تعبير به چشم نگران ايران شد.البته نمادها به تعداد آدم ها قابل تعبير است . حرف من اين است كه دكتر عظيمي با انتخاب اين دو نماد براي همايش همه حرف خود را زده است. ...

اينك سه ماه از برگزاري اين همايش گذشته است. برنامه ريزي و اجراي همايش بي نظير بود . من در هر چهار روزآن ودر 7 نشست از 35 نشست فعالانه شركت داشتم .من در سمينار ها وهمايش هاي زيادي در داخل كشور شركت كرده ام ! مشابه اين همايش از نظر كيفيت مديريت وامكان اظهار نظر شركت كنندگان ونظر خواهي مفيد وبرنامه اي را نديده بودم.

يادم هست در روز آخرهمايش وقتي كه دكتر عظيمي به علت بستزي بودن در بيمارستان نتوانست در جلسه اختتاميه شركت كند از بهرام سحابي مرد شماره 2 همايش پرسيدم كه موضوعات مطرح شده در همايش چگونه پيگيري خواهد شد؟
سحابي جواب داد همه چيز به سلامت دكتر بستگي دارد! با اينكه در هر هفت نشست ، صحبت كرده ومسائلي را مطرح نمودم ؛همچنين در هر نشست فرم نظر خواهي را پر كرده كه درآن شماره تلفن دسترسي هم پرسيده شده بود واعضاي هيات رئيسه نشست ها تاكيد مي كردند كه با شما تماس خواهيم گزفت ومباني انديشه اي برنامه چهارم توسعه از خلال همين تأ ملات شكل خواهد گرفت تا امروز كسي تماسي نگرفته است.

امروزاز صبح تلاش كردم با سحابي تماس بگيرم آلان كه ساعت 7 بعد از ظهر است هنوز نتوانسته ام با او كه اينك تنها مانده است صحبت كنم وبگويم كه آيا شد آنچه نبايد مي شد؟
به نظر مي رسد كه نبود دكتر عظيمي اثر مخرب وواضحي بر پيگيري دستاوردهاي اين همايش گذاشته باشد.در هر صورت انشاءالله در روز ها وهفته هاي آينده گزارشاتي از اين همايش خواهم نوشت.


محمد حسن محقق معين
يكشنبه 11 خرداد 1382

Mohamad Hasan Mohaqeq Moein   ||  1:02 AM  || 

جستارهائي در تدوين برنامه يازدهم توسعه ايران

به نام آنكه جان رافكرت آموخت
فروغ دل به نور جان برافروخت

سلام،من يك پژوهشگر اقتصادي ويا متخصص در برنامه ريزي نيستم. بلكه معلم ومحققي علاقه مند به مباحث: آموزش وپرورش به طور عام وتوسعه كشور به طور خاص بوده واز پيشينه تحصيلي علوم اجتماعي و رويكرد ICT برخوردارم.( به لطف وكرامت پروردگار) معمولا در همايش ها وسمينارها ئي كه پيرامون اين موضوعات از 10 سال گذشته تا كنون در كشور برگزار شده در صورت اطلاع با ويا بدون مقاله شركت كرده ام. از اين سابقه وتجربه ، نتيجه مي گيرم كه حداقل فردي ذي نفع دراين مقولات مي باشم!!

سال 1382 ،سال تدوين برنامه دهم توسعه كشور (با احتساب دو برنامه توسعه تدوين شده واجرا نشده ششم رژيم گذشنه واول رژيم فعلي)مي باشد.مرحوم دكترحسين عظيمي كه او رابسيار دوست مي داشتم؛.بنا داشت كه مباني انديشه اي برنامه چهارم توسعه را قبل از شروع تدوين آن در بياورد؛وبلكه از اين هم بيشتر وي معتقد بود كه تدوين برنامه توسعه كار كارمندان ومديران فصل به فصل سازمان برنامه وبودجه (مديريت وبرنامه ريزي فعلي )، نيست بلكه كار نخبگان علمي اجرائي كشور است؛وآنان صرفا نقش دبرخانه اي دارند .اما عجل اورا ياري نداد كه اين انديشه را تحقق بخشد.البته اگر اجل هم ياري مي داد ! معلوم نيست كه ساختار و تشكيلات مديريت ملي كشور به او اجازه اين كار را مي داد !!

از آنجا كه به شاه بيت فردوسي بزرگمرد كويري ايران معتقدم كه سروده است:

جهان يادگار است وما رفتني
به گيتي نماند به جز گفتني

ونيز اين كه بر اين باورم كه:

آگاهي سر آغاز فرزانگي است

وبا لاخره هم آواي شيخ اجل سعدي هستم آنجا كه مي گويد :

تا بدانند اين خداوندان ملك
كز بسي خلق است دنيا يادگار
اين همه رفتند وما، اي شوخ چشم
هيچ نگرفتيم از ايشان اعتبار


لذا تصميم گرفته ام كه با مدد كفار ومهاجمين فرهنگي! تا نرفته ام گفتني هايم را بيشتر از گذشته بپراكنم ؛شايد آگاهي بخش باشد و كمكي به فرزانگي خودم وديگر فرزندان ميهنم! چه خداوندان ملك را خوش بيايد وچه نيايد.!

در يك سال اخير در چند نشست علمي پژوهشي شركت كرده ام وحرف هائي زده وشنيده ام كه به اميد خدا قصد دارم به تدريج در اين صفحه آنها را آفتابي كنم !
اين نشست ها از اين قرارند:

1- سمينار ارائه نتايج طرح جامع نياز سنجي نيروي انساني متخصص و سياست گذاري توسعه منابع انساني كشور كه در در خرداد 1381 برگزار شد.
2- كنگره راهبرد هاي توسعه علمي كشور كه در آذر ماه سال 1381 برگزار گرديد.
3- همايش چالشها وچشم اندازهاي توسعه ايران كه در اسفند ماه 1381 با همت استاد فرزانه مرحوم دكتر حسين عظيمي به خوبي ودرستي وشكوه برگزار گرديد.
4- اولين همايش آموزش الكترونيكي كشور كه در خرداد ماه جاري( 1382 ) برگزار شد.
البته در نشست هاي علمي ديگري نيز شركت كرده ام كه انشاءالله در همين صفحه دست آوردها و نظرات خود را پيرامون آن در چارچوب آمادگي براي تدوين برنامه چهارم توسعه تقديم خواهم كرد.به اميد اينكه ارباب فضل با تسلي شيرازي هم راي گردند آن جا كه سروده است:

شايد كه گفتگوي تو باشد در اين ميان
هر قصه اي كه هست به عالم شنيدني است.

محمد حسن محقق معين (مقني زاده سابق)
پنجشنبه هشتم خرداد ماه 1382

Mohamad Hasan Mohaqeq Moein   ||  1:01 AM  || 

اوراق دفتر :